Herdenken begint bij de Jeugd

 

 “Op 12 november 2009 schreef ik een aangetekende brief aan burgemeester Aboutaleb. Die brief volgde op een persoonlijk gesprek met hem tijdens de herdenkingsbijeenkomst van de Razzia van Rotterdam, op 10 november 2009 in het Feyenoord Stadion. Een indrukwekkend moment van bezinning, waarin de heer Aboutaleb op oprechte wijze de verbinding legde tussen verleden en toekomst.”

 

“In mijn brief vroeg ik hem met nadruk jongeren te betrekken bij de herdenking van de oorlog. Niet alleen als vorm van eerbetoon aan hen die geleden hebben, maar ook om jongeren bewust te maken van hoe kwetsbaar vrijheid is. Want het geheugen van een samenleving begint bij educatie.”

 

“Mijn vader, naar wie ik ben vernoemd, werd tijdens de oorlog als dwangarbeider gedeporteerd naar Duitsland. Daar is hij op gruwelijke wijze vermoord in het Arbeitserziehungslager ‘Augustaschacht’, nabij Osnabrück. Hij was 36 jaar. Zijn naam staat op het Mahnmal — het herdenkingsmonument - tegenover het voormalige kamp.”

 

“Toen ik het monument ontworpen door de Duitse kunstenaar Volker Trieb bezocht, jaren later, trof ik een schokkend beeld aan: het was beklad met hakenkruizen. Die aanblik sneed dwars door mij heen. Alsof het lijden van mijn vader – en van zoveel anderen waaronder jonge kinderen van slechts enkele maanden oud – werd uitgewist

   “Het Mahnmal bij ‘Augustaschacht’, waarop ook mijn vaders naam staat, werd opnieuw beklad met hakenkruizen.

                                                      De strijd tegen vergetelheid en haat blijft actueel.”              

                                                                    Foto Hendrik Willem Gaertman     

                                                                          Bron : WO2gaertman.com                    

 

“In mijn brief aan de burgemeester waarschuwde ik voor de heropleving van het neonazisme in Duitsland. Vrijheid is geen vanzelfsprekendheid. Ze moet telkens opnieuw verdedigd worden — door te herinneren, te waarschuwen en jongeren daarin actief mee te nemen.”     

 “Het raakte me dan ook diep om in het Algemeen Dagblad (AD) een foto te zien van burgemeester Aboutaleb  bij zijn bezoek aan kamp Westerbork. Niet in ambtskostuum, maar zittend tussen kinderen in vrijetijdskleding. Dat beeld sprak boekdelen.  

 

  " Want herdenken begint bij de jeugd.”

Auteur : Hendrik Willem Gaertman

Foto bezoek Hr. Aboutaleb - in vrijetijdskledij - met kinderen in kamp Westerbork.

 

Bronvermelding : Het Algemeen Dagblad

Na overleg met de journalist Marcel Wijnstekers ( AD ) heeft Peter Groenendijk verslaggever van het AD erin toegestemd onderstaand document te mogen gebruiken voor mijn website wo2gaertman.com

 

Peter Groenendijk verslaggever van het Algemeen Dagblad

 

Citaat

Aboutaleb confronteert kinderen in Westerbork: ‘Je kunt op allerlei manieren haat kweken’

Met tachtig leerlingen bracht Ahmed Aboutaleb deze week een bezoek aan Westerbork. ‘Hoe zou jij het vinden om een ster met een M op je jas te moeten dragen?’

Peter Groenendijk 09-04-23, 15:00 Laatste update: 13-04-23, 15:44

 

Twintig Rotterdamse kinderen zitten in een houten barak. Ze zijn een stuk stiller dan een uurtje geleden, toen ze na een reis van bijna drie uur vol bravoure uit de bus kwamen. Ze hebben net gehoord dat de barak waarin ze nu zitten, ooit werd bewoond door Joodse gevangenen, voordat ze naar vernietigingskamp Auschwitz werden gebracht.

 

Ze luisteren naar Ahmed Aboutaleb. ,,Ik heb een Marokkaanse achtergrond", zegt Aboutaleb. ,,En jullie ouders?” Eén voor één geven ze antwoord. Turks. Surinaams. Pakistaans-Kroatisch. Bulgaars. Marokkaans. Kameroens. ,,Dat bedoel ik”, zegt Aboutaleb. ,,We zijn met 175 culturen bij elkaar in Rotterdam. Maar begrijpen we elkaar? Niet altijd, denk ik. En dat moeten we wel proberen. Want anders kan het misgaan. Daarom wil ik hier vandaag met jullie zijn.”

 

Elk jaar is de Rotterdamse burgemeester hier met een groep Rotterdamse kinderen. Vandaag met leerlingen van middelbare scholen uit Charlois (Hugo de Groot) en Noord (Montessori Mavo) en een basisschool uit West (De Vierambacht). Hij doet het al sinds hij burgemeester is, vertelt hij een paar uur eerder als hij het herinneringscentrum van Kamp Westerbork binnenwandelt.

 

‘Auschwitz te heftig’

,,De eerste keer was ik nog wethouder in Amsterdam, toen nam ik een groep mee naar Auschwitz", vertelt hij de directeur van het herinneringscentrum, Ine Scholten. ,,Maar dat bleek te heftig voor die leeftijd. Toen ik burgemeester van Rotterdam werd, ben ik in m'n eerste jaar met een groep hiernaartoe gekomen. Dat bleek beter aan te sluiten.”

In het Drentse Westerbork, dat jarenlang dienst deed als doorgangskamp richting de vernietigingskampen Auschwitz en Sobibor, is dat anders. Hier herinnert nog weinig aan wat er tachtig jaar geleden gebeurde. Het houten huis van de kampcommandant staat er nog, een herbouwde barak, en een wachttoren. In de decennia na de oorlog wilde niemand nog terugdenken aan wat er gebeurd was en werd vrijwel alles vernietigd. Het dorp Westerbork overwoog zelfs een naamsverandering.

‘Ieder z'n prioriteit’

Dat is nu anders. Directeur Scholten wil zelfs meer gebouwen laten herbouwen, en gaan ‘werken met geluid', om het allemaal wat sprekender te maken voor de nieuwe generatie. Ze is blij met Aboutaleb, die bereid is om mee te denken. ,,Ik vind het sowieso geweldig dat hij hier elk jaar is. Dat doen er niet veel, hoor.” Aboutaleb: ,,Je hebt burgemeesters en burgemeesters. Ieder z'n prioriteit.”

Dan rollen de Rotterdamse bussen het parkeerterrein op. De brutaalste jongens stormen op Aboutaleb af. Of ze een selfie mogen (later misschien), of een boks (uiteraard). De sfeer is jolig. ,,U bent gewoon de baas van Rotterdam!", roept een jongen. Aboutaleb lacht. Wijzend naar de AD-journalist: ,,Zeg dat ook even tegen hem.”

 

 

 

 

Twintig Rotterdamse kinderen zitten in een houten barak. Ze zijn een stuk stiller dan een uurtje geleden, toen ze na een reis van bijna drie uur vol bravoure uit de bus kwamen. Ze hebben net gehoord dat de barak waarin ze nu zitten, ooit werd bewoond door Joodse gevangenen, voordat ze naar vernietigingskamp Auschwitz werden gebracht.

 

 

Dan begint de wandeling naar het kampterrein. De kinderen weten wat hen te wachten staat - dit bezoek, op uitnodiging van Aboutaleb, is onderdeel van een breder programma. Ze hebben eerder het Joods kindermonument aan de Rotterdamse Stieltjesstraat bezocht, waar de namen op staan van 686 Joodse kinderen die in de oorlog vanuit Rotterdam naar Westerbork werden gebracht. Elk kozen ze een naam van een kind, naar wie ze vervolgens in het Stadsarchief zelf onderzoek mochten doen.

Lastiggevallen op straat

Toch wordt het opvallend stil als we de vlakte van het kampterrein op lopen. Eenmaal in de houten barak luisteren de kinderen roerloos naar Aboutaleb. Hij praat kort over de oorlog, maar legt vooral de link met het Rotterdam van nu. ,,Ik spreek wel eens Joodse mensen in Rotterdam die geen keppeltje durven te dragen", zegt hij. ,,Dan worden ze lastiggevallen op straat. Wisten jullie dat?” Niemand zegt iets.

Joodse mensen waren een minderheid, dus ze waren te pakken. Dat is allemaal gebeurd. En het kan zo weer gebeuren

Aboutaleb wijst naar een meisje. ,,Krijg jij wel eens een nare opmerking over je hoofddoek?” Ze knikt. ,,Soms wel. Of mensen kijken boos naar me.” Aboutaleb: ,,Stel eens voor dat je altijd een ster op je kleren zou moeten dragen met een M erop, van moslim. Hoe zou je dat vinden?” Niet fijn, fluisteren de kinderen. Hij: ,,Zo ging het met de Joodse mensen ook. Ze waren een minderheid, dus ze waren te pakken. Dat is allemaal gebeurd. En het kan zo weer gebeuren.”

Kleine groep

Een ander meisje steekt haar vinger op. Of de burgemeester ook wel eens nare opmerkingen krijgt, wil ze weten. ,,Jazeker. Ik word ook regelmatig bedreigd. Er zitten nu drie of vier mensen in de gevangenis om die reden. Dat heeft vaak met mijn moslim zijn te maken. Er zijn nog altijd mensen die het niet kunnen verkroppen dat je dan burgemeester kunt worden. Het is een hele kleine groep. Maar hij is er wel.”

Foto

 

 

 

Vrede, zegt Aboutaleb, komt niet vanzelf. ,,Mensen kleineren anderen graag, dan lijken ze zelf groter. Denken ze. En dat gebeurt overal waar mensen met verschillende achtergronden samen leven. Daar moeten we dus aan werken. Zeker in onze stad. Over een tijdje gaan jullie het overnemen, dan is de stad van jullie. Willen jullie dan ook aan vrede werken?” De kinderen knikken driftig.

 

 

 

 

 

 

Dan begint de wandeling naar het kampterrein. De kinderen weten wat hen te wachten staat - dit bezoek, op uitnodiging van Aboutaleb, is onderdeel van een breder programma. Ze hebben eerder het Joods kindermonument aan de Rotterdamse Stieltjesstraat bezocht, waar de namen op staan van 686 Joodse kinderen die in de oorlog vanuit Rotterdam naar Westerbork werden gebracht. Elk kozen ze een naam van een kind, naar wie ze vervolgens in het Stadsarchief zelf onderzoek mochten doen.

 

 

 

Door Aboutaleb beseffen ze: ik kan het óók ver schoppen in deze stad

Stefan Hoenselaar, Docent geschiedenis

Door hier te zijn, zegt hij, komt het dichterbij. ,,Maar vooral door wat Aboutaleb zegt. Hij brengt het naar hún leven. En hij is een voorbeeld, vergeet dat niet. Dit zijn allemaal kinderen die voelen dat ze een achterstand hebben, vaak zijn ze de eerste in de familie die op het vwo zit. Door Aboutaleb beseffen ze: ik kan het óók ver schoppen in deze stad.”

Taak van burgemeester

Aboutaleb is terug. Tijd voor een groepsfoto, waarvoor hij - met een beetje hulp van de tieners - op de grond kruipt. ,,Kom, de voorste rij gehurkt. Net als Feyenoord op de elftalfoto.” Hij is blij dat hij weer geweest is, nadat het door corona een paar keer niet kon, zegt hij even later. ,,Ik vind dit zo belangrijk. Juist in een stad vol verschillende culturen. Vrede moet je bewaken. En dat vind ik bij uitstek de taak van de burgemeester.”

En nu de dienstauto in. Terug naar Rotterdam. De kinderen gaan ook, maar dan via een tussenstop bij McDonald’s. Cadeautje van de burgemeester. ,,Ze hebben het goed gedaan, en ze hadden zich goed voorbereid. Dat is wel een Big Mac waard.”

 

Einde citaat Peter Groenendijk verslaggever van het Algemeen Dagblad