Inleiding

Herinnering is de sleutel tot het begrijpen van ons verleden en het vormen van een rechtvaardige toekomst. Het Mahnmal Augustaschacht in Ohrbeck staat symbool voor de gruwelen van het naziregime en de kracht van menselijke waardigheid. Dit monument nodigt ons uit stil te staan bij het onrecht dat hier plaatsvond en herinnert ons aan de verantwoordelijkheid om vrijheid en mensenrechten te beschermen. In dit document verkennen we de betekenis achter de materialen en vormgeving van het monument, die samen een krachtige boodschap van herdenking en hoop uitdragen.

Verkoolde boomstammen – de littekens van het verleden

Aan de buitenzijde van het monument zijn verkoolde boomstammen geplaatst. Ze zijn zwart, ruw en gebarsten – als wonden in het landschap. Ze verwijzen naar:

De verwoesting van mens en natuur tijdens het nazibewind.
De getuigenis van de natuur, die als stille toeschouwer aanwezig was tijdens de gruweldaden.

De tijdelijkheid van het leven, maar ook de kracht van herinnering die – net als verkoold hout – standhoudt als het wordt beschermd

Foto : Hendrik Willem Gaertman

Roestend staal – de kilte van het systeem

Binnen het monument staan hoge, sobere zuilen van roestend cortenstaal. Op sommige daarvan staan de namen van voormalige gevangenen. Deze staalstructuren drukken het volgende uit:

De onmenselijkheid van het systeem dat gevangenen als nummers beschouwde.
De blijvende littekens van het verleden: het staal roest, maar vergaat niet – zoals de herinnering aan onrecht.
De terugkeer van menselijke waardigheid: door de namen terug te geven aan de slachtoffers, worden zij opnieuw zichtbaar.

Roestend staal met namen van de slachtoffers

Hendrik Willem Gaertman bij het monument in Ohrbeck.

Roestend staal de kille Stilte bij het Mahnmal

Links het arbeitserziehungslager "Augustaschacht en aan de rechterzijde het Mahnmal. Je wordt gewaarschuwd , gemaand, let op ! Foto: Hendrik Willem Gaertman

Mijn zus Henny Wonink-Gaertman bij het Mahnmal. Mijn vader was een groot liefhebber van leeuwenbekjes. Het merkwaardige doet zich voor dat in het wild voor het monument leeuwenbekjes werden aangetroffen.

Foto : Frits Wonink

Een plek om stil te zijn – ruimte voor herdenking

Van links naar rechts : Dennis Gaertman - Simone den Haan - Tiny Gaertman-Blom - Henk Gaertman - Stehanie Vente Michael Paalvast _ Thomas en Mireille Gaertman.

Foto : Dr. Michael Gander - Geschäftsführer van het Arbeitserziehungslager "Augustaschacht " te Ohrbeck

Binnenin bevindt zich een sobere, open ruimte met eenvoudige houten banken. Geen teksten, geen uitleg – slechts ruimte om te zitten, luisteren en voelen.

De intimiteit van stilte nodigt uit tot persoonlijke reflectie.
De openheid van de plek benadrukt dat herinnering geen vastomlijnd ritueel is, maar een persoonlijke opdracht.
Het is een plek waar je – zonder woorden – kunt herdenken, rouwen en leren.

Leven tegenover vernietiging

Het contrast tussen hout en staal, tussen warmte en kilte, tussen leven en vernietiging, vormt het hart van het monument. De Duitse kunstenaar Volker Trieb toont hiermee dat herdenken niet alleen draait om wat verloren ging, maar ook om wat behouden moet blijven: menselijkheid, verantwoordelijkheid en vrijheid. Toelichting door de geschäftsführer Dr. Michael Gander.

Foto : Stephanie Vente.